Ο Γιώργος Γαρίνης, Καθηγητής του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ στο Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΤΕ), βραβεύθηκε πρόσφατα από το εξαιρετικά ανταγωνιστικό και υψηλού κύρους πρόγραμμα χρηματοδότησης ερευνητών (Consolidator Grant) του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) για την ερευνητική του πρόταση με τίτλο "Διερευνώντας τη λειτουργία του επιδιορθωτικού μηχανισμού εκτομής νουκλεοτιδίων στα θηλαστικά - DeFiNER".

Οι ερευνητές του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ Δρ. Νίκος Κούρτης και Δρ. Βασιλική Νικολετοπούλου, με επικεφαλής τον Δρ. Νεκτάριο Ταβερναράκη, αναζητώντας προστατευτικούς μηχανισμούς ενάντια στην κυτταρική νέκρωση και τον νευροεκφυλισμό, αποκάλυψαν ένα κεντρικό μηχανισμό προστασίας των κυττάρων σε συνθήκες ακραίου στρες.

Με στόχο τη μελέτη των γενετικών διαφορών μεταξύ των ακίνδυνων ειδών κουνουπιών και αυτών που μεταδίδουν την ελονοσία, μια διεθνής ομάδα ερευνητών με την συμμετοχή στην προσπάθεια, από ελληνικής πλευράς, του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και του Πανεπιστημίου Κρήτης, προσδιόρισε και ανέλυσε την αλληλουχία των γονιδιωμάτων 19 ειδών ανωφελών κουνουπιών.

Μια πρωτοπόρος προσέγγιση για τη βελτίωση της διακριτικής ικανότητας μη-επεμβατικών ιατρικών τεχνικών διάγνωσης είναι η χρήση νανο-υλικών τα οποία μεταφερόμενα σε ιστούς βοηθούν στην καλύτερη απεικόνισή τους. Σε τέτοιου είδους εφαρμογές, τα μαγνητικά οξείδια του σιδήρου είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα υλικά για τη διάγνωση ποικίλων ασθενειών και ιδιαίτερα σε ότι αφορά στον τομέα της απεικόνισης με μαγνητική τομογραφία (MRI).

Ερευνητές του Τμήματος Βιοϊατρικών Ερευνών του ΙΜΒΒ στα Ιωάννινα αποκάλυψαν ότι η σηματοδότηση των αυξητικών παραγόντων στα κύτταρα απαρτιώνει τον μηχανισμό απόκρισης στην παρουσία μη σωστά αναδιπλωμένων πρωτεϊνών (Unfolded Protein Response, UPR) στο ενδοπλασματικό δίκτυο (ER). Η μελέτη αυτή δείχνει ότι το ER παίζει σημαντικό ρόλο σε φυσιολογικές λειτουργίες του κυττάρου, όπως είναι η σηματοδότηση από αυξητικούς παράγοντες, και δεν περιορίζεται μόνο στην προσαρμογή του κυττάρου στο στρες.

Σε πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Communications» στις 29 Ιανουαρίου 2014, ομάδα επιστημόνων από το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και συνεργατών τους, περιγράφει το ρόλο νανοσκοπικών περιοχών σε προηγμένα μαγνητικά υλικά και της αναδυόμενης ανομοιογένειας τους που προάγει την τάξη από την αταξία.

Νέα Διάκριση για το ΙΤΕ αποτελεί η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council, ΕRC) της πρότασης που υπέβαλλε ο ερευνητής της Ομάδας Αστροφυσικής του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Δρ. Ανδρέας Ζέζας, στο Ειδικό Πρόγραμμα «Ιδέες», με την ονομασία A-BINGOS και τίτλο «Διπλά αστρικά συστήματα με προσαύξηση μάζας σε κοντινούς γαλαξίες: Παρατηρήσεις και προσομοιώσεις» ("Accreting binary populations in Nearby Galaxies: Observations and Simulations").

Πολλοί οργανισμοί, όπως τα καβούρια, τα χταπόδια και οι σαλαμάνδρες, έχουν την ικανότητα να αναγεννούν μέρη του σώματός τους μετά από σοβαρό τραυματισμό. Όπως σε ένα αυτοκίνητο μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα σπασμένο εξάρτημα με ένα νέο, σε αυτά τα ζώα ο ακρωτηριασμός ενός ποδιού αντιμετωπίζεται με την ανάπτυξη ενός νέου ποδιού που έχει την ίδια μορφή και λειτουργία με το παλιό. Ωστόσο, σε αντίθεση με την περίπτωση του αυτοκινήτου, τα ζώα φτιάχνουν το μέλος που έχει χαθεί σταδιακά από την αρχή (δεν έχουν ήδη έτοιμα ανταλλακτικά) και το κάνουν συνεχίζοντας κανονικά τη ζωή τους (δεν τη διακόπτουν για να μπουν στο συνεργείο).

Ο έλεγχος της διάδοσης ισχυρών δεσμών λέιζερ σε διαφανή μέσα όπως αέρια και στερεά είναι ένα δύσκολο πρόβλημα, ωστόσο πρόσφατα ερευνητές του ΙΗΔΛ χρησιμοποιώντας ένα νέο τύπο δεσμών που ονομάζονται ring-Airy ανακάλυψαν ότι αυτοεστιάζονται δημιουργώντας ισχυρές σφαίρες φωτός που διαδίδονται χωρίς να αλλάζουν οι ιδιότητες τους σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Αυτές οι υψηλής έντασης ring-Airy σφαίρες φωτός προσφέρουν μοναδικά πλεονεκτήματα ελέγχου των ιδιοτήτων τους κάτι το οποίο δε μπορεί να γίνει με τις κλασσικές δέσμες λέιζερ και έτσι είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για πολλές εφαρμογές σε περιοχές όπως η ακριβής επεξεργασία υλικών και η νάνο-χειρουργική, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα σαν οδηγοί στη δημιουργία νέων παλμών φωτός σε άλλα μέρη του φάσματος.

Χιλιάδες πρωτεϊνών παράγονται στο εσωτερικό των κυττάρων μας. Περισσότερες από το ένα τρίτο των πρωτεϊνών αυτών μπορούν να εκπληρώνουν την αποστολή τους μόνο αφού μεταναστεύουν προς το εξωτερικό του κυττάρου, αγκυροβολήσουν στην κυτταρική μεμβράνη ή στοχευθούν σε συγκεκριμένα υποκυτταρικά διαμερίσματα. Πώς τα κύτταρα ρυθμίζουν την κυκλοφορία των πρωτεΐνών τους είναι ένα βασικό πρόβλημα στη βιολογία και είναι μία διαδικασία απαραίτητη για τη ζωή. Παραδείγματα πρωτεϊνών-μεταναστών αποτελούν η ινσουλίνη (της οποίας η απουσία οδηγεί σε διαβήτη), τα αντισώματα (που καταπολεμούν λοιμώξεις), τα μεμβρανικά κανάλια (μεταξύ άλλων απαραίτητα για τη λειτουργία νευρικών κυττάρων), και οι πρωτεΐνες-τοξίνες που εκκρίνουν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί.