Μία πρωτοποριακή τεχνολογία καθαρισμού με λέιζερ χρησιμοποιείται για την συντήρηση των Καρυάτιδων στο Μουσείο της Ακρόπολης. Η μεθοδολογία αυτή που είναι μοναδική παγκοσμίως, αναπτύχθηκε στα εργαστήρια Λέιζερ του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ και έχει ήδη εφαρμοσθεί με επιτυχία σε συνεργασία με την ΥΣΜΑ (Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) και την Α' ΕΠΚΑ (Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) σε πολλά από τα Γλυπτά της Ακρόπολης (συμπεριλαμβανομένων της Δυτικής Ζωφόρου του Παρθενώνα, της Ζωφόρου του Ναού της Νίκης Αθηνάς, των Μετώπων και των γλυπτών που βρίσκονται στα αετώματα του Παρθενώνα).

Στα πλαίσια αυτά, ερευνητές του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ στο Ηράκλειο Κρήτης σχεδίασαν και κατασκεύασαν ένα πρωτοποριακό σύστημα λέιζερ ειδικά για τον καθαρισμό και ανάδειξη των αρχαίων αυτών αριστοτεχνημάτων. Το λέιζερ αυτό έχει την δυνατότητα να λειτουργεί σε δύο μήκη κύματος ταυτόχρονα (υπέρυθρο στα 1064 nm και υπεριώδες στα 355 nm) και μπορεί να αφαιρεί επικαθίσεις ρύπων με ελεγχόμενο και ασφαλή τρόπο τόσο για το γλυπτό, όσο και για τον χειριστή.
Η ταυτόχρονη χρήση των δύο δεσμών λέιζερ διασφαλίζει ότι το αρχικό υπόστρωμα δεν θα αποχρωματιστεί, ούτε θα υποστεί κάποια άλλη ζημιά, αποκαλύπτοντας παράλληλα την μοναδική του επιφάνεια. Αυτή η εφαρμογή είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης κοινής προσπάθειας και συνεργασίας μεταξύ του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ, της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακροπόλεως.

Μέσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στον χώρο που εκτίθενται οι Καρυάτιδες στήθηκε πρόσφατα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον ένα προηγμένο εργαστήριο λέιζερ όπου πραγματοποιείται ο επιφανειακός τους καθαρισμός. Η εγκατάσταση αυτή φέρνει τους επισκέπτες του Μουσείου της Ακρόπολης σε άμεση επαφή με την διαδικασία συντήρησης που μέχρι τώρα λάμβανε χώρα αποκλειστικά σε εργαστήρια με περιορισμένη πρόσβαση. Το γεγονός αυτό εμπεριέχει μια συμβολική σύνδεση ανάμεσα στην αρχαία και σύγχρονη Ελλάδα. .

Τα γλυπτά μεταφέρθηκαν από το Ερέχθειο στο Μουσείο το 1979 και από τότε, αυτή είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται οποιαδήποτε διαδικασία συντήρησης στην επιφάνειά τους. Προκειμένου να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που θα προέκυπταν κατά την μεταφορά των αριστουργημάτων σε εργαστήριο συντήρησης, προτιμήθηκε οι όποιες διαδικασίες συντήρησης να πραγματοποιηθούν επί τόπου στο χώρο όπου αυτά εκτίθενται στο Μουσείο.

Για το σκοπό αυτό, κατασκευάστηκε μια ειδική πλατφόρμα η οποία «αγκαλιάζει» τα γλυπτά και είναι σε θέση να μετακινηθεί σε διαφορετικά ύψη, προκειμένου να δοθεί στους συντηρητές η καλύτερη δυνατή πρόσβαση σε όλο το εύρος της επιφάνειας του γλυπτού. Η πλατφόρμα αυτή περιβάλλεται από προστατευτικές κουρτίνες κατασκευασμένες από ειδικό υλικό, σύμφωνα με αυστηρούς κανονισμούς υγιεινής και ασφάλειας κατά την χρήση των λέιζερ.

Στα πλαίσια αυτού του «ανοικτού κοινού εργαστηρίου» σχεδιάζονται περαιτέρω συνεργασίες μεταξύ του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ και του Μουσείου της Ακρόπολης. Ειδικότερα, σύγχρονες διαγνωστικές και απεικονιστικές τεχνικές πρόκειται να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να διευρυνθούν περαιτέρω οι γνώσεις για την διαδικασία της συντήρησης και να εφαρμοσθούν στα εκθέματα οι βέλτιστες πρακτικές αποκατάστασης.

Η επίσημη δημόσια παρουσίαση αυτού του «ανοικτού κοινού εργαστηρίου» πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής, 28 Ιανουαρίου 2011, την πρώτη βραδιά που παρέμεινε το Μουσείο της Ακρόπολης ανοιχτό για τους επισκέπτες ως αργά το βράδυ, επιτρέποντας τους να απολαύσουν τις εκθέσεις του Μουσείου παράλληλα με μια καταπληκτική θέα προς τη φωτισμένη Ακρόπολη.

Σχετικό link:
http://www.iesl.forth.gr/research/project.aspx?id=131

Για περαιτέρω πληροφορίες:

Καθ. Φωτάκης Κώστας
Διευθυντής ΙΗΔΛ-ΙΤΕ
Τηλ.: 2810 391316-15
E-mail: fotakis@iesl.forth.gr

και

Δρ. Πουλή Παρασκευή
Ερευνήτρια ΙΗΔΛ-ΙΤΕ
Τηλ.: 2810391870
E-mail: ppouli@iesl.forth.gr